• 100 Lat Niepodległej - Część 19
• Wróć do Strony Głównej

Lato 1918 r.

Latem 1918 r. mimo coraz liczniejszych głosów w Niemczech domagających się podjęcia rokowań pokojowych z Ententą, wygrali zwolennicy kontynuowania wojny. Generał Ludendorf był przekonany, że „zwycięstwo przyniesie żołnierz niemiecki”. Tymczasem na froncie zachodnim nad Marną załamała się ofensywa niemiecka – przerwane zostały niemieckie linie obrony. Na innych frontach nie było lepiej. Austriacy ponieśli największą z dotychczasowych klęsk na froncie włoskim nad rzeką Piawą tracąc 150 tysięcy żołnierzy. Bułgaria i Turcja trzymały się resztkami sił. Niepokojem napawała również sytuacja w Rosji gdzie 17 lipca 1918 r. bolszewicy zamordowali cara Mikołaja II i jego rodzinę.

4 lipca 1918 r. podczas uroczystego Independence Day ( Dnia Niepodległości) w Paryżu, urządzonego przez rząd francuski przy udziale wszystkich sprzymierzeńców, flaga polska zawisła po raz pierwszy pośród flag sprzymierzonych.

5 sierpnia 1918 r. „Kurjer Warszawski” informował o powrotach Polaków, których wojenne losy rzuciły na wschód:

„Od kilku miesięcy jesteśmy świadkami masowego powrotu wygnańców i uchodźców naszych, którzy po kilkuletniej tułaczce, po najcięższych przeżyciach, jakie los może zgotować człowiekowi – szukają ostoi pod własna strzechą – wśród swoich.(…) Dalszy rozwój znanych w Rosji i na Ukrainie wypadków zmusił oszołomione i wygłodniałe masy naszego ludu do przyśpieszenia powrotu. Zachęcały do tego także wieści o niepodległości Polski.”

7 sierpnia 1918 r. Kurjer Warszawski przypominał wydarzenia z 6 sierpnia 1914 r. czyli wymarsz Pierwszej Kampanii Kadrowej z Józefem Piłsudskim na czele z Krakowa do Królestwa. Informował czytelników o tym, że obecnie Józef Piłsudski jest więźniem i przebywa w niemieckiej twierdzy w Magdeburgu.

15 sierpnia 1918 r. krakowski „Czas” donosił, że Roman Dmowski w drodze do Ameryki spotkał się w Londynie ze Stanisławem Grabskim. Pod wpływem rozmowy z tym politykiem mianował go przedstawicielem Komitetu Narodowego Polskiego w Rosji.

28 sierpnia 1918 r. Roman Dmowski dotarł do Stanów Zjednoczonych. Tego samego dnia wziął udział w posiedzeniu Sejmu Narodowego Polskiego w Detroit, gdzie wygłosił obszerne przemówienie do przedstawicieli Polonii amerykańskiej. Na wniosek J.I. Paderewskiego zjazd uchwalił zebranie kilku milionów dolarów na polską akcję polityczną.

Przez całe lato 1918 r. trwał proces polskich legionistów w Marmaros Sziget. Polscy adwokaci celowo opóźniali proces, wiedząc, że czas gra na korzyść oskarżonych.